Hemija životne sredine   (519H2)

Školska godina:

2024/2025.

Uslovi pohađanja:

102A2 / 301H2

ESPB:

3

Vrsta studija:

osnovne akademske studije

Studijski program:

Hemija: 2. godina, zimski semestar, obavezni, naučno-stručni predmet

Nastavnik:

dr Aleksandar R. Popović
redovni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Saradnici:

—

Fond časova:

Nedeljno: tri časa predavanja (3+0+0)

Ciljevi:

Cilj nastave je upoznavanje sa osnovnim procesima u životnoj sredini i njihovom hemijskom osnovom, osobinama, poreklom i procesima u atmosferi, hidrosferi, litosferi i biosferi, najvažnijim zagađujućim supstancama i osnovnim hemijskim reakcijama odgovornim za transformacije zagađujućih supstanci u životnoj sredini.

Ishod:

Ishod nastave je razumevanje veze između fizičkih i hemijskih zakonitosti i stanja u životnoj sredini.

Oblici nastave:

Predavanja, kolokvijumi.

Vannastavne aktivnosti:

—

Literatura:

1. P. Pfendt: Hemija životne sredine - 1. deo, Zavod za udžbenike, Beograd, 2009.
2. P. Pfendt: Hemija životne sredine - 2. deo, Zavod za udžbenike, Beograd, 2017.
3. D. Veselinović, I. Gržetić, Š. Đarmati, D. Marković: Fizičkohemijske osnove zaštite životne sredine - knjiga 1: Stanja i procesi u životnoj sredini, Fakultet za fizičku hemiju Beograd, 2005.

Dodatni materijal:

—

Predavanja:

0 poena (3 časa nedeljno)

Program rada:

Zagađivači. Klasifikacija zagađivača životne sredine. Toplotno zagađivanje voda. Eutrofikacija. Hemijska barijera. Hemodinamika zagađivača. Degradacija i transformacija. Toksikologija. Biotransformacija zagađivača. Mikroorganizmi kao hemijski faktor životne sredine. Anaerobna stanja. Biljke kao hemijski faktor životne sredine. Biokoncentrovanje. Interakcije biosfere i drugih faktora životne sredine. Bioindikatori i biomonitori. Mahovine i mekušci kao bioindikatori. Hemija litosfere. Nastanak zemljišta. Neorganske supstance zemljišta. Organske supstance zemljišta. Huminske supstance. Pesticidi. Poreklo i struktura atmosferskog omotača Zemlje. Specifičnosti atmosferske hemije. Sastav troposferskog vazduha. Biogeni i geohemijski izvori sastojaka troposferskog vazduha. Atmosferske reakcije stvaranja troposferskog vazduha. Aerosol. Stratosferski i troposferski aerosol. Osnovni hemizam ozonskog sloja. Antropogeno ugrožavanje ozonskog sloga. Smog. Efekat "staklene bašte". Interakcije gasova i vodenog aerosola. Ugljendioksid-karbonatna ravnoteža. Kisele kiše. Prirodni izvori zagađivanja vazduha. Samoprečišćavanje vazduha. Principi zaštite vazduha od zagađivanja. Struktura čiste vode. Fizičke osobine čiste vode. Izotopski sastav vode. Karakteristike vode u prirodi. Hemodinamika kišnice. Ciklus vode u prirodi. Voda kao disperziona sredina. Temperaturna stratifikacija voda. Sumporna jedinjenja u vodama. Alkalitet i aciditet voda. Gvožđe u vodama. Poreklo katjona u vodama. Organske supstance u vodama. Voda kao životna sredina. Saprobna stanja. Štetno dejstvo zagađivača vazduha na ljude, biljke i materijale. Principi zaštite vazduha od zagađivanja. Glavni antropogeni izvori zagađivanja vazduha. Klasifikacija zagađivača vode. Izvori zagađivanja voda. Opšte karakteristike pijaće vode. Principi postupanja sa otpadnim vodama. Izvori zagađivanja prehrambenih proizvoda.

Kolokvijumi:

30 poena

Pismeni ispit:

70 poena