Šifra predmeta:
252H2		 Naziv predmeta:
Fizička organska hemija

Školska godina:

2024/2025.

Uslovi pohađanja:

Nema uslova

ESPB:

9

Vrsta studija:

master akademske studije, integrisane osnovne i master akademske studije

Studijski programi:

Nastava hemije: 5. godina, zimski semestar, izborni (E5AP2), naučno-stručni predmet

Hemija: 1. godina, zimski semestar, izborni (E52H2), teorijsko-metodološki predmet

Nastavnik:

dr Zorana B. Ferjančić
vanredni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Saradnik:

dr Bojan Z. Vulović
docent, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Fond časova:

Nedeljno: četiri časa predavanja + dva časa teorijskih vežbi + tri časa laboratorijskih vežbi (4+2+3)

Ciljevi:

U okviru kursa izučavaju se osnovne relacije između strukture i reaktivnosti organskih molekula, što omogućava studentima da se upoznaju sa metodama za proučavanje i određivanje mehanizama organskih reakcija.

Ishod:

Nakon ovog kursa studenti mogu samostalno predlagati, kao i procenjivati validnost predloženih mehanizama organskih reakcija.

Oblici nastave:

Predavanja, teorijske vežbe, laboratorijske vežbe, kolokvijum i seminari.

Vannastavne aktivnosti:

—

Literatura:

Osnovna literatura:

  • Eric V. Anslyn, Dennis A. Dougherty: Modern Physical Organic Chemistry, University Science Books, 2006.

Pomoćna literatura:

  • Francis A. Carey, Richard J. Sundberg: Advanced Organic Chemistry Part A: Structure and Mechanisms, Springer, 2008.

Dodatni materijal:

—

  Nastavne obaveze i način ocenjivanja

Predavanja:

0 poena (4 časa nedeljno)

Program rada:

  1. Termohemija stabilnih molekula. Termohemija reaktivnih intermedijera.
  2. Rastvori i nekovanlentne interakcije.
  3. Organske kiseline i baze i njihova jačina.
  4. Energetske površine i kinetička analiza. Teorija prelaznog stanja.
  5. Termodinamički i kinetički eksperimenti za određivanje mehanizama reakcija.
  6. Kataliza. Opšta kisela i specifična kisela kataliza. Opšta bazna i specifična bazna kataliza.
  7. Primena prethodno obrađenih postulata i metoda prilikom određivanje mehanizama organskih reakcija.

Teorijske vežbe:

0 poena (2 časa nedeljno)

Program rada:

  1. Energija disocijacije veze, toplote nastajanja i sagorevanja organskih molekula.
  2. Predviđanje kiselosti i baznosti u rastvorima.
  3. Brzine reakcija. Reakciona koordinata i aktivirani kompleks. Eyring-ova jednačina.
  4. Interpretacija aktivacionih parametara prostih reakcija. Hammond-ov postulat. Curtin-Hammett-ov princip.
  5. Kinetički izotopski efekti.
  6. Linearne relacije slobodne energije. Hammett-ova jednačina.
  7. Brønsted-ov zakon katalize.

Laboratorijske vežbe:

0 poena (3 časa nedeljno)

Program rada:

  • Merenje kinetike solvolize t-butil hlorida. Određivanje konstante brzine prvog reda na različitim temperaturama. Izračunavanje parametara Arenijusove jednačine.
  • Kinetika reakcija drugog reda. Saponifikacija etil acetata. Merenje brzine reakcije na različitim temperaturama. Kostrukcija Arenijusovog grafika.
  • Kinetika pseudo-prvog reda. Iz izmerenih konstanti preudo-prvog reda izračunavaju se stvarne konstante drugog reda. Iz Arenijusovih grafika određuju se aktivacioni parametri reakcije pseudo-prvog i drugog reda.
  • Određivanje Hametove konstante reakcije solvolize estara. Analiza značenja vrednosti konstante ro. 

Seminarski radovi:

10 poena

Kolokvijumi:

20 poena

Pismeni ispit:

70 poena