Šifra predmeta:
519P1		 Naziv predmeta:
Hemija životne sredine

Školska godina:

2019/2020.

Uslovi pohađanja:

101A1 + 102A1

ESPB:

6

Vrsta studija:

integrisane osnovne i master akademske studije

Studijski program:

Nastava hemije: 4. godina, zimski semestar, obavezni, naučno-stručni predmet

Nastavnik:

dr Aleksandar R. Popović
redovni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Saradnik:

dr Dubravka J. Relić
vanredni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Fond časova:

Nedeljno: dva časa predavanja + tri časa laboratorijskih vežbi (2+0+3)

Ciljevi:

Cilj nastave je upoznavanje sa osnovnim procesima u životnoj sredini i njihovom hemijskom osnovom, osobinama, poreklom i procesima u atmosferi, hidrosferi, litosferi i biosferi, najvažnijim zagađujućim supstancama i osnovnim hemijskim reakcijama odgovornim za transformacije zagađujućih supstanci u životnoj sredini.

Ishod:

Ishod nastave je razumevanje veze između fizičkih i hemijskih zakonitosti i stanja u životnoj sredini.

Oblici nastave:

Predavanja i laboratorijske vežbe.

Vannastavne aktivnosti:

—

Literatura:

Osnovna literatura:

  1. P. Pfendt: Hemija životne sredine - 1. deo, Zavod za udžbenike Beograd, 2009.
  2. D. Veselinović, I. Gržetić, Š. Đarmati, D. Marković: Fizičkohemijske osnove zaštite životne sredine - knjiga 1: Stanja i procesi u životnoj sredini, Fakultet za fizičku hemiju Beograd, 2005.
  3. D. Marković, Š. Đarmati, I. Gržetić, D. Veselinović: Fizičkohemijske osnove zaštite životne sredine - knjiga 2: Izvori zagađivanja, posledice i zaštita, Univerzitet u Beogradu, 2005.

Pomoćna literatura:

  1. R. Wayne: Chemistry of Atmosphere, Oxford University Press, 2002.
  2. G. W. van Loon, C. J. Duffy: Environmental Chemistry - A Global Perspective, Oxford University Press, 2005.
  3. C. Baird, M. Cann: Environmental Chemistry, W. H. Freeman and Co., 2005.

Dodatni materijal:

—

  Nastavne obaveze i način ocenjivanja

Predavanja:

0 poena (2 časa nedeljno)

Program rada:

Zagađivači. Toplotno zagađivanje voda. Eutrofikacija. Klasifikacija zagađivača životne sredine. Biljke i mikroorganizmi kao hemijski faktori životne sredine. Redoks stanja voda i sedimenata. Stvaranje i sastav zemljišta. Neorganske supstance zemljišta. Organske supstance zemljišta. Huminske supstance. Hemijski procesi u zemljištu. Klasifikacija zagađivača zemljišta. Izvori zagađivanja prehrambenih proizvoda. Glavni zagađivači. Hemijska barijera. Hemodinamika zagađivača. Biokoncentrovanje. Poreklo Zemljine atmosfere. Struktura atmosferskog omotača. Specifičnosti atmosferske hemije. Aerosol. Stratosferski i troposferski aerosol. Osnovni hemizam ozonskog sloja. Antropogeno ugrožavanje ozonskog sloga. Smog. Efekat "staklene bašte". Kisele kiše. Sastav troposferskog vazduha. Biogeni i geohemijski izvori sastojaka troposferskog vazduha. Atmosferske reakcije stvaranja troposferskog vazduha. Interakcije gasova i vodenog aerosola. Ugljendioksid-karbonatna ravnoteža. prirodni izvori zagađivanja vazduha. Samoprečišćavanje vazduha. Principi zaštite vazduha od zagađivanja. Struktura čiste vode. Fizičke osobine čiste vode. Izotopski sastav vode. Karakteristike vode u prirodi. Voda kao disperziona sredina. Temperaturna stratifikacija voda. Sumporna jedinjenja u vodama. Alkalitet i aciditet voda. Gvožđe u vodama. Poreklo katjona u vodama. Organske supstance u vodama. Voda kao životna sredina. Saprobna stanja. Ciklus vode u prirodi. Hemodinamika kišnice.

Laboratorijske vežbe:

10 poena (3 časa nedeljno)

Program rada:

Fizičko-hemijske karakteristike rečne vode: određivanje koncentracija kiseonika i hlorida, određivanje koncentracije lipidnih supstanci, određivanje suspendovane materije i suvog ostatka. Alkalitet i aciditet mineralnih voda. Ugljen-dioksid-karbonatna ravnoteža. Adsorpcija na aktivnom uglju. Adsorpcija na silikagelu ili kvarcnom pesku. Koncentracija sumpor-dioksida u vazduhu. Koncentracija benzena, toluena i ksilena u vazduhu. Huminske i fulvo kiseline u zemljištu. Eutrofikacija.

Kolokvijumi:

30 poena

Pismeni ispit:

60 poena