Šifra predmeta:
1505P		 Naziv predmeta:
Hemija životne sredine

Školska godina:

2012/2013.

Uslovi pohađanja:

1101A + 1102A

ESPB:

5

Vrsta studija:

osnovne akademske studije

Studijski program:

Profesor hemije: 4. godina, zimski semestar, obavezni, naučno-stručni predmet

Nastavnik:

dr Aleksandar R. Popović
redovni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Saradnik:

dr Dubravka J. Relić
vanredni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Fond časova:

Nedeljno: dva časa predavanja + tri časa laboratorijskih vežbi (2+0+3)

Ciljevi:

Cilj nastave je upoznavanje sa osnovnim procesima u životnoj sredini i njihovom hemijskom osnovom, osobinama, poreklom i procesima u atmosferi, hidrosferi, litosferi i biosferi, najvažnijim zagađujućim supstancama i osnovnim hemijskim reakcijama odgovornim za njihove transformacije u životnoj sredini.

Ishod:

Ishod nastave je razumevanje veze između fizičkih i hemijskih zakonitosti i stanja i procesa u životnoj sredini.

Oblici nastave:

Predavanja, eksperimentalne vežbe.

Vannastavne aktivnosti:

—

Literatura:

Osnovna literatura:

  1. P. Pfendt: Hemija životne sredine - 1. deo, Zavod za udžbenike Beograd, 2009.
  2. D. Veselinović, I. Gržetić, Š. Đarmati, D. Marković: Fizičkohemijske osnove zaštite životne sredine - knjiga 1: Stanja i procesi u životnoj sredini, Fakultet za fizičku hemiju Beograd, 2005.
  3. D. Marković, Š. Đarmati, I. Gržetić, D. Veselinović: Fizičkohemijske osnove zaštite životne sredine - knjiga 2: Izvori zagađivanja, posledice i zaštita, Univerzitet u Beogradu, 2005.

Pomoćna literatura:

  1. R. Wayne: Chemistry of Atmosphere, Oxford University Press, 2002.
  2. G. W. van Loon, C. J. Duffy: Environmental Chemistry - A Global Perspective, Oxford University Press, 2005.
  3. C. Baird, M. Cann: Environmental Chemistry, W. H. Freeman and Co., 2005.

Dodatni materijal:

—

  Nastavne obaveze i način ocenjivanja

Predavanja:

0 poena (2 časa nedeljno)

Program rada:

  1. Zagađivači. Toplotno zagađivanje voda. Eutrofikacija.
  2. Klasifikacija zagađivača životne sredine. Biljke i mikroorganizmi kao hemijski faktori životne sredine.
  3. Redoks stanja voda i zemljišta. Stvaranje i sastav zemljišta. Neorganske supstance zemljišta. Organske supstance zemljišta.
  4. Huminske supstance. Hemijski procesi u zemljištu. Klasifikacija zagađivača zemljišta.
  5. Izvori zagađivanja prehrambenih proizvoda. Glavni zagađivači. Hemijska barijera.
  6. Hemodinamika zagađivača. Biokoncentrovanje. Poreklo Zemljine atmosfere. Struktura atmosferskog omotača.
  7. Specifičnosti atmosferske hemije. Aerosol. Stratosferski i troposferski aerosol. Osnovni hemizam ozonskog sloja.
  8. Antropogeno ugrožavanje ozonskog sloja. Smog.
  9. Efekat "staklene bašte". Kisele kiše. Sastav troposferskog vazduha.
  10. Biogeni i geohemijski izvori sastojaka troposferskog vazduha. Atmosferske reakcije stvaranja sastojaka troposferskog vazduha.
  11. Interakcije gasova i vodenog aerosola. Ugljendioksid-karbonatna ravnoteža. Prirodni izvori zagađivanja vazduha. Samoprečišćavanje vazduha.
  12. Struktura čiste vode. Fizičke osobine čiste vode. Izotopski sastav vode. Karakteristike vode u prirodi.
  13. Voda kao disperziona sredina. Temperaturna stratifikacija voda. Jedinjenja sumpora u vodama.
  14. Alkalitet i aciditet voda. Gvožđe u vodama. Poreklo katjona u vodama. Organske supstance u vodama.
  15. Voda kao životna sredina. Saprobna stanja. Ciklus vode u prirodi. Hemodinamika kišnice.

Laboratorijske vežbe:

0 poena (3 časa nedeljno)

Program rada:

  1. Fizičkohemijske osobine rečne vode.
  2. Hemijska potrošnja kiseonika.
  3. Eutrofikacija.
  4. Određivanje sumpordioksida u vazduhu.
  5. Alkalitet i aciditet prirodnih voda.
  6. Ugljendioksid-karbonatna ravnoteža.
  7. Određivanje benzena, toluena i ksilena u vazduhu
  8. Huminske supstance zemljišta.
  9. Adsorpcija.

Kolokvijumi:

30 poena

Pismeni ispit:

70 poena