Šifra predmeta:
133H1		 Naziv predmeta:
Mehanizmi neorganskih reakcija

Školska godina:

2019/2020.

Uslovi pohađanja:

103H1 / 103P1

ESPB:

8

Vrsta studija:

osnovne akademske studije, integrisane osnovne i master akademske studije

Studijski programi:

Hemija: 4. godina, zimski semestar, izborni (E14H1), naučno-stručni predmet

Nastava hemije: 4. godina, zimski semestar, izborni (E14P1), naučno-stručni predmet

Nastavnik:

dr Maja T. Šumar Ristović
vanredni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Saradnik:

Teodora S. Vitomirov, master hemičar
asistent, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Fond časova:

Nedeljno: četiri časa predavanja + četiri časa laboratorijskih vežbi (4+0+4)

Ciljevi:

Tumačenjem savremenih shvatanja mehanizama neorganskih reakcija studenti objedinjuju svoja znanja iz hemije uopšte u jednu celinu. Organizacija kursa podstiče individualni pristup studenta pri rešavanju određenih problema.

Ishod:

Povezano teorijsko i primenjeno znanje o strukturi, hemijskim vezama i slobodnoj energiji svih učesnika reakcije ostavlja mesto za nova saznanja i podstiče na nova otkrića.

Oblici nastave:

Nastava uključuje predavanja, eksperimentalne vežbe sa teorijskim postavkama i računske vežbe, kao i javnu prezentaciju rezultata (Power Point). Predavanja uključuju interaktivni pristup. Vežbe su postavljene na principima istraživačkog/problemskog karaktera sa detaljnim kinetičkim proračunima, simulacijama mehanizama, korišćenjem pretraživačkih naučnih servisa i savremenom prezentacijom rezultata.

Vannastavne aktivnosti:

Student kod kuće vrši teorijsku pripremu za vežbe, uči i sakuplja podatke iz raspoložive literature.

Literatura:

Osnovna literatura:

  • Dr Ivan J. Gal: Mehanizmi neorganskih reakcija, Naučna knjiga, Beograd, 1979.
  • Izvodi sa predavanja.

Pomoćna literatura:

  • Jim D. Atwood: Inorganic and Organometallic Reaction Mechanisms, Wiley-VCH, NY, 1997.
  • Robert B. Jordan: Reaction Mechanisms of Inorganic and Organometallic Systems, Oxford University Press, 1997.

Dodatni materijal:

—

  Nastavne obaveze i način ocenjivanja

Predavanja:

0 poena (4 časa nedeljno)

Program rada:

  • Osnovni kinetički principi: Zakoni brzine. Reakcioni profili. Tehnike u kinetici. Klasifikacija mehanizama i energetski profili.
  • Reakcije supstitucije u kvadratno-planarnim kompleksima.
  • Reakcije supstitucije u oktaedarskim kompleksima.
  • Uticaj različitih parametara na supstitucione reakcije.
  • Reakcioni mehanizmi u organometalnim sistemima: Oksidativna adicija, reduktivna eliminacija. Mehanizam homogeno katalizovanih reakcija. Katalitička uloga metalnih kompleksa na hidrogenaciju dvostruke veze.
  • Stereohemija metalnih kompleksa: Koordinacioni broj (KB) izomerizacija. (KB 5, 6, 7, 8, 9). Metal - metal sistemi.
  • Redoks reakcije: Prenos elektrona. Reakcije spoljne sfere. Reakcije unutrašnje sfere.

Laboratorijske vežbe:

10 poena (4 časa nedeljno)

Program rada:

Primeri određivanja konstanti brzina i reda reakcije. Primeri izračunavanja aktivacionih parametara. Mehanizam reakcija. Pregled literature za odabrane reakcije. Priprema rastvora i ostale pripreme za sve vežbe. Praćenje kinetike odabrane protolitičke reakcije pri uslovima 1. Praćenje kinetike odabrane protolitičke reakcije pri uslovima 2. Obrada dobijenih kinetičkih podataka odabrane protolitičke reakcije. Proučavanje mehanizma odabrane protolitičke reakcije. Praćenje kinetike reakcije supstitucije liganda u kompleksnom jedinjenju. Obrada kinetičkih podataka reakcije supstitucije liganda. Proučavanje mehanizma reakcije supstitucije liganda u kompleksnom jedinjenju. Praćenje kinetike jedne brze redoks reakcije. Obrada kinetičkih podataka brze redoks reakcije. Proučavanje mehanizma brze redoks reakcije. Javna prezentacija rezultata odabrane reakcije.

Seminarski radovi:

15 poena

Kolokvijumi:

15 poena

Usmeni ispit:

60 poena