Šifra predmeta:
279H2		 Naziv predmeta:
Hemijsko oružje

Školska godina:

2024/2025.

Uslovi pohađanja:

Nema uslova

ESPB:

10

Vrsta studija:

doktorske akademske studije

Studijski programi:

Hemija: 1. godina, zimski semestar, izborni (E72H2), stručno-aplikativni predmet

Hemija: 1. godina, zimski semestar, izborni (E71H2), stručno-aplikativni predmet

Hemija: 2. godina, zimski semestar, izborni (E74H2), stručno-aplikativni predmet

Hemija: 2. godina, zimski semestar, izborni (E73H2), stručno-aplikativni predmet

Nastavnik:

dr Ljubodrag V. Vujisić
vanredni profesor, Hemijski fakultet, Studentski trg 12-16, Beograd

Saradnici:

—

Fond časova:

Nedeljno: pet časova predavanja + tri časa studijskog istraživačkog rada

Ciljevi:

Upoznati studente sa:

  • klasama hemijskih jedinjenja koja se ubrajaju u hemijsko oružje, sa osvrtom na industrijske supstance koje se osim u miroljubive svrhe mogu koristiti i kao prekursori hemijskih agenasa obuhvaćenih Konvencijom o hemijskom oružju (CWC) UN;
  • strategijom analize hemijskog oružja: prikupljanjem uzoraka, njihovom pripremom i analizom savremenim instrumentalnim metodama na terenu i u laboratoriji.

Ishod:

Po završetku kursa studenti će biti osposobljeni da:

  • razumeju fizička i hemijska svojstva jedinjenja koja se primenjuju kao hemijsko oružje i mehanizme njihovog dejstva, znaju njihove prekursore i degradacione proizvode;
  • sprovode postupke za uzorkovanje i pripremu uzoraka za analizu;
  • izaberu pogodne metode instrumentalne analize za identifikaciju analita zabranjenih Konvencijom i za analizu različitih klasa hemijskog oružja.

Takođe će biti obučeni za obradu rezultata i pisanje izveštaja po pravilima međunarodne Organizacije za zabranu hemijskog oružja (OPCW).

Oblici nastave:

Predavanja, seminarski radovi, domaći zadaci.

Vannastavne aktivnosti:

Predavanja gostujućih predavača.

Literatura:

Osnovna literatura:

  1. Markku Mesilaakso (editor): Chemical weapons convention chemicals analysis sample collection, preparation and analytical methods, John Wiley & Sons Inc. 2005, ISBN 0-470-85425-1
  2. Paula Vanninen (editor): Recommended operating procedures for analysis in the verification of chemical disarmament, Univerzitet u Helsinkiju 2011, ISBN 978-952-10-7408-0
  3. Convention on the prohibition of the development, production, stockpiling and use of chemical weapons and on their destruction, Organizacija za zabranu hemijskog oružja - OPCW 2005.

Pomoćna literatura:

  1. Slobodan Milosavljević: Strukturne instrumentalne metode, Hemijski fakultet 2014, ISBN 978-86-7220-066-9
  2. Vele tešević: Osnove masene spektometrije organskih jedinjenja, Hemijski fakultet 2013, ISBN 978-86-7220-054-6
  3. Erno Pretsch, Philippe Buhlmann, Martin Badertscher: Structure Determination of Organic Compounds, Springer Berlin 2009, ISBN 978-3-540-93809-5
  4. Work Instruction for the Reporting of the Results of the OPCW Proficiency Tests (QDOC/LAB/WI/PT04), interna dokumenta
  5. Izvor sa Interneta: www.opcw.org

Dodatni materijal:

—

  Nastavne obaveze i način ocenjivanja

Predavanja:

0 poena (5 časova nedeljno)

Program rada:

  • Istorijat hemijskog oružja.
  • Konvencija o hemijskom oružju (Chemical Weapons Convention) UN i Organizacija za zabranu hemijskog oružja (OPCW).
  • Vrste hemijskog oružja i mehanizmi delovanja.
    Plikavci: sumporni mastardi (H, HD), azotovi mastardi (HN), luiziti (L) i fozgen-oksim (CX).
    Krvni otrovi: cijanovodonik (AC), hlorcijan (CK) i arsin (SA).
    Nervni otrovi: tabun (GA), sarin (GB), soman (GD), VX (GF).
    Otrovi prirodnog porekla: saksitoksin, ricin, tetrodotoksin, metaloproteaze zmijskog otrova.
  • Zloupotreba hemijskih supstanci široke potrošnje u cilju pravljenja hemijskog oružja.
  • Uzorkovanje i terenska analiza.
  • Strategija pripreme realnih uzoraka.
  • Instrumentalne metode u analizi hemijskog oružja.
    Gasna i tečna hromatografija (GC-FPD(P,S), GC-NPD, GC-AED, GC-ECD, GC-FID, LC-DAD, LC-RID)
    Gasna i tečna hromatografija sa masenom spektrometrijom (GC-EI-MS, GC-CI-MS, GC-MS-MS, GC-HRMS, LC-ESI-MS, LC-APCI-MS, LC-MS-MS, LC-HRMS, LC-MSn)
    Nuklearna magnetna rezonancija (1H NMR, 13C NMR, 15N NMR, 19F NMR, 31P NMR, 2D NMR)
  • Obrada rezultata (AMDIS, NIST, OCAD, MassHunter, Chem Station, Mass Profiler).
  • Test osposobljenosti akreditovanih laboratorija za analizu hemijskog oružja (OPCW Proficiency test).
  • Pisanje izveštaja po OPCW pravilima.
  • Regionalna i međunarodna saradnja u zabrani hemijskog oružja.

Seminarski radovi:

30 poena

Usmeni ispit:

70 poena

Studijski istraživački rad:

0 poena (3 časa nedeljno)